استخراج و طبقه بندی الگوهای تارسازی ایران

رساله ی پیش رو، شامل پژوهشی حدودا سه ساله می باشد که با هدف استخراج دقیق الگوهای تارسازی و طبقه بندی آن ها بر اساس تشابهات و تفاوت هایشان می باشد. هدف اصلی از انجام این کار، یافتن الگوهای مخصوص هر سازنده بود که مبنای تشخیص تارهای سازندگان مختلف می باشد و فرضیه ی اصلی نیز بر این استوار بود که با وجود الگوهای یکسان دیداری، حتما تفاوت هایی وجود دارد که باعث تشخیص تارهای مختلف می شود. بر این اساس، پروژه ی ما با مطرح کردن سوالاتی از سازندگان تار در دسترس ساکن تهران آغاز شد. در ادامه دو نسل تارساز انتخاب شدند؛ یکی نسل گذشته که اکنون در قید حیات نیستند اما سازهایشان باقی و در دسترس نوازندگان است و دیگری نسل تارساز ارجح حال حاضر. تارهای سازندگان نسل پیشین را یافتیم و از آن ها در زوایای مختلف و مشخص، در شرایط یکسان عکاسی کردیم و یک فرم شامل اطلاعات اندازه های قسمت های مختلف ساز به همراه مشخصات آن نیز برای هر تار تکمیل شد. ضمن اینکه با یک مضراب ثابت، صاحبان تار، یک قطعه را در شرایط ضبطی یکسان نیز برایمان نواختند. از تارسازان انتخاب شده ی حال حاضر نیز در مراحل بعدی سوالات تفصیلی تری پرسیده شدند و از هر کدام چهار نمونه ساز یافته و جهت تطبیق اطلاعات و اندازه هایی که در اختیارمان گذاشته بودند، اندازه گیری و عکاسی شدند. در نهایت، تفاوت هایی را یافتیم که بیشترین تمایز را در سازها داشتند؛ تفاوت در اندازه های قله های دو طرف کاسه، شکل و اندازه ی اتصال کاسه و نقاره از پشت ساز، میخ های روی استخوان سرپنجه، میخ های روی سیم گیر، اندازه ی اتصال کاسه و نقاره (مضراب خور)، شکل بیرونی کاسه و نقاره، تراز بودن یا نبودن ساز از قسمت بیخ دسته مهم ترین تمایزها در تارهای مختلف بودند. کلمات کلیدی: ساز تار، سازسازی، الگو، سازندگان تار.